Cando sentei, fixen a miña oración incrédula e íntima: que ninguén amolara. Era a primeira vez que facía en tren aquel percorrido que tantas veces tiña feito en coche, malia que o trazado e a paisaxe varían considerablemente.
Mirei pola fiestra, observei a largura do río; estaba ó pé da estación que dende a plataforma non podía albiscar e nesta posición tiña un cuadro perfectamente delimitado, e non parecía o mesmo que dende o apeadoiro.
A miña oración non se cumpriu, e inda que era un dos poucos asentos que lle daban as costas ó avance do convoi, o home veu sentarse en fronte de min.
Non entendo á xente que viaxa de costas, poñendo a mirada no que queda atrás, sempre penso que esa caste de xente, por forza, ten que ser unha melancólica morriñenta. Asemade, o home tiña devezo por falar: ben sabía el, que nas viaxes o interlocutor non ten escapatoria.
Indagou, ou conteille, algunha información que eu ceibei tratando de ser amábel pero devolvéndolle preguntas semellantes para quedar en igualdade de condicións. O máis importante, penso, conseguiu sabelo, para logo introducirme nas súas tramas que me deixaron cismando parte da viaxe.
Só percorreu cinco estacións comigo. Soubo que eu viña dunha vila próxima, de dar unha conferencia sobre as explotacións romanas; que vivía en Madrid; que os meus pais eran de Vigo; soubo que iba a outro congreso; que viaxaba no tren porque deixara o coche escangallado no mecánico; que non tiña présa, e que iría pasar uns días na casa da miña nai. Del, souben que tiña catro fillos espallados por Europa e tiña algo de gando e unha labia capaz de parar o tren de ter sido preciso.
—Agora vai o río pola súa esquerda, e máis adiante o verá á súa dereita. Supoñendo que se trate do mesmo río e non pase por ningunha ponte, como é iso posibel? —dixo unha vez me tiña ben estudado.
— É imposibel —comecei a miña resposta— se non se pasa por unha ponte dende unha beira á outra.
—Agás que por un destes túneles estemos pasando por debaixo do río e ao saír á luz de novo, o fagas pola beira oposta —nese intre pasabamos por un túnel.
—Ou que pasemos pola cabeza dun encoro, este río tenche uns poucos —engadín.
—O Sil é o que leva a auga —dixo— pero para sermos xustos, habería que ter en conta a auga do Xarés e do Burbia. Que inxusta é ás veces a vida… eu non estaría tan seguro sobre o da beira do río.
—Matematicamente é imposíbel. Mentres non cruce dunha beira á outra, o río sempre o terei da mesma man. Chámeselle Sil ou chámeselle Miño.
—Logo non pensou na posibilidade do túnel? Imaxine, vostede non sabe por onde está a pasar e de súpeto observa que aparece todo do revés.
—Esta liña de ferro non ten ningún túnel que pase por debaixo da auga.
—Daquela debe ter vostede razón se di que matematicamente, como di vostede, non é posíbel. Eu non lle entendo de matemáticas, e sei cantas pontes hai ata a fin da súa viaxe, e o río, nun punto, cambiará de beira sen ter pasado por ponte algunha, polo que descubrirá que solo queda a opción do túnel.
Preferín non darlle máis importancia ao asunto da conversa. E él comezou a contar historias diversas de acontecementos das festas cos amigos, do falcatrúas do seu médico de cabeceira e das súas receitas para cumprir; dos trasegos dos seus animais… As pequenas historias tiñan sempre un sorprendente embrollo e trama, que facía que eu acabase preguntando por aquilo que me parecía unha incongruencia, pero que el desfacía ou refacía dándolle sentido como un contacontos.
Díxome que a súa nai era da Rúa, non de Petín, e maldiciu a incongruencia dos nomes que moita xente coñecía por un famoso cartel no apeadoiro que puña “Rúa de Petín”.
—Tiñamos casa nunha rúa de Petín que non é a Rúa de Petín. Non sei como non lle chamaron “la calle de Petín” o “la calle del Pechito”.
Era imposíbel non rir con aquel home.
—Creo que —continuou— todo foi unha broma do meu pai, que acabou por liar ao topógrafo que tomaba os datos para a toponimia e que ficarían nos carteis da estación e nos itinerarios dos camiños de ferro, ou sabe Deus. O meu pai díxollo: “esto non é Petín, nin é unha rúa de Petín”, o mal nacido fodeunos, ou tal vez non lle deron ben de comer no Corzo. As cousas sonche cousas de perspectiva, outramente a perspectiva cambia ou cha cambian sen pontes e sen túneles e daquela ficas coma un papón. A Rúa é a Rúa e Petín é Petín. Valdeorras non é un pueblo, é unha comarca.
O home ergueuse e deixoume co regusto das historias e enredos da súa verba.
Aburrido demáis, rematei por quedar durmido antes de chegar a Monforte. Houbo un momento onde crin estar nun total sosego que me fixo afondar no meu sono esquecendo as publicacións, por ler, que levaba na bolsa.
Acordei suavemente, o vagón estaba tan en silencio e casi tan baleiro coma cen quilómetros atrás, pero ao albiscar pola fiestra, a paisaxe mudara, e todo ía cara atrás, alonxándose. Desacouguei. Mirei para as xanelas da outra ringleira, e entón era o río o que estaba da outra beira. Alporiceime pensando que estariamos facendo a viaxe ao revés, tras o meu túnel de sono.
Volvínme e pregunteille á señora da miña dereita tres filas diante, ou de detrás según tiña o anterior senso de avance:
—Estamos voltando en dirección ao Barco?
—Non é iso. En Monforte danlle a volta ao tren porque enganchan unha locomotora cara a Vigo. A outra parte do convoi vai para A Coruña.
A vida é cuestión de perspectivas, pensei. Debería trocar as oracións das miñas viaxes, e se cadra, viaxar máis en tren. Fiquei como un papón e a viaxeira non agochou un sorriso.
