Un ano máis multitude de persoas se congregaban no mediodía do domingo 22 de setembro no campo da Saínza en Rairiz de Veiga, para asistir á escenificación da batalla entre mouros e cristiáns que se leva a cabo como unha homenaxe á Virxe da Merced. De feito, esa batalla foi instituída como a parte central da romaría en 1840 por parte do misioneiro Manuel Alonso que estivera en perigo de morte en África onde se encomendou á patrona da Saínza, salvándose dunha morte que parecía segura.
Os actos da festa comezaban xa o venres día 20 cun completo programa de actividades pero era o domingo cando se desenvolvía o acto central. En torno ao mediodía comezaba a procesión e posterior misa campestre e, só unha hora máis tarde, a recreación da batalla entre mouros e cristiáns con vitoira dos segundos que lograban recuperar o estandarte da Virxe da Merced que lles arrebataran.
Nesta cita (declarada evento de interese turístico galego o ano 2000) na que participaron uns 140 figurantes (70 por bando) comezaba coas palabras de alento por parte do capitán aos guerreiros musulmáns antes de comezar a loita. Trala batalla, os cristiáns celebraron a vitoria cunha potente descarga de fogos artificiais. Antes de rematar a posta en escena, os cristiáns colleron prisioneiros aos moros, volvendo a colocar o seu estandarte no alto do castelo, mentres o xefe das tropas vencedoras daba as grazas á Virxe por telos guiado en tan valente acto.
Lonxe de rematar trala escenificación, a festa continuaba con música e máis actividades, entre as que destaca a xuntanza de pandillas e a particular e refrescante batalla de viño entre os numerosos asistentes.
Fotos: Carlos G. Hervella.