“Impacto clínico da exposición a sílice en traballadores: expresión clínica e función respiratoria, marcadores serios e de disfunción inmune”. É o título da tese que defendía a pasada semana José Jesús Blanco, neumólogo do Complexo Hospitalario Universitario de Vigo. Un dos directores desta investigación era Francisco Javier González Barcala, socio de Asomega, neumólogo do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago e profesor da USC.
O tribunal da tese estaba presidido polo neumólogo trivés Julio Ancochea, presidente de Asomega. Del formaban parte as profesoras Carmen Vidal, profesora titular da Facultade de Medicina da USC, e Carmen Diego, xefa do Servizo de Pneumoloxía do Hospital de Ferrol.
A patoloxía obxecto de estudo nesta investigación era a silicose é “unha enfermidade pulmonar intersticial irreversible causada pola inhalación crónica de po con sílice en forma cristalina. Caracterízase por unha resposta fibrótica do parénquima pulmonar e forma parte das neumoconiosis ou enfermidades pulmonares causadas por inhalación de po mineral, integrada nas enferemadades pulmonares intesticiales”, segundo a información da tese feita pública dende Asomega. No caso galego, a silicose é a “enfermidade respiratoria de orixe ocupacional máis frecuente. Non se dispón dun tratamento específico e unha vez instaurada a enfermidade, pode evolucionar causando importante morbimortalidad, mesmo aínda que se elimine a exposición”.
Ademais indícase que “determinados niveis elevados de exposición son fundamentais para a existencia de silicose, con todo, a aparición e progresión da enfermidade é moi variable. Por outra banda, a inhalación de sílice, mesmo en doses inferiores ás necesarias para desenvolvemento de silicose, predispone a outras enfermidades como a bronquite crónica, enfermidade pulmonar obstructiva crónica (EPOC), enfermidade por micobacterias e fungos, enfermidades con disfunción inmune e un aumento de risco de cancro de pulmón. A maioría dos estudos de factores prognósticos na enfermidade pulmonar intersticial (EPI) centráronse na fibrose pulmonar iodiopática ( FPI), na que se observou que a desaturación durante unha proba de marcha de 6 minutos agrega información de prognóstico”.
O obxectivo principal desta tese de doutoramento foi “determinar o valor prognóstico dunha serie de parámetros para estimar o desenvolvemento e/ou progresión de silicose”, que son os seguintes: “avaliar a utilidade da Proba da marcha (PM6) en silicose”, a “presenza de infección por micobacterias ambientais (o diagnóstico de silicose relacionouse con maior incidencia de enfermidade por micobacterias ambientais, e con peor prognóstico en pacientes con silicoses), a “presenza de enfermidade reumatolóxica autoinmune sistémica (ERAS) nos pacientes con silicoses asóciase con progresión radiolóxica e cunha maior frecuencia das visitas ao Servizo de Urxencias”.
Finalmente, “entre os biomarcadores séricos estudados, os niveis de IL-8, LDH e α1 AT asociáronse a progresión e os de IL-6, IL-8, LDH, α1 AT, ferritina e PCR ao estado vital a peor supervivencia. E só a IL-8 mostrou diferenzas entre os 3 grupos (expostos, silicose simple e silicose complicada)”.
En conclusión, o estudo do doutor José Jesús Blanco mostra nunha ampla cohorte de pacientes con exposición ocupacional a inhalación de po de sílice, “a utilidade da PM6 M como determinante prognóstico, o significado clínico da prevalencia das infeciones por MA, as implicacións no prognóstico da presenza de ERAS; e o potencial da IL-8 como biomarcador da presenza de silicose e para a predición de mortalidade”.
O autor da tese conta con 47 publicacións rexistradas en Researchgate.net e en 2019 a Separ recoñeceulle no seu congreso nacional, celebrado en Santiago, cun dos Premios Médico-Médico á Excelencia que recoñecen o labor destacado daqueles socios cuxa traxectoria se distinguiu por ser excelentes clínicos asistenciais, ademais de docentes e investigadores. A tese “brillantemente defendida esta semana supón o empuxe definitivo á súa condición, máis que acreditada ata a data, de experto en silicose”, tal e como se destaca dende Asomega.
