A diabete é unha enfermidade resultado dunha xeración deficiente de insulina (hormona que segrega o páncreas), unha resistencia á acción da mesma ou a ambas causas, sendo moitos e variados os procesos e condicións relacionados con este trastorno. Caracterízase pola elevación dos niveis de glucosa en sangue, o que moitas veces non dá signos ou síntomas, polo que moitos pacientes descoñecen seu padecemento e permanecen anos sen tratamento. Noutros casos, os pacientes detectan un aumento da sede, do volume de ouriños e/ou perda de peso, incluso cunha inxesta elevada de alimentos.
Recentes estudos realizados en España detectan unha prevalenza global de diabete que oscila entre o 8% e o 15% da poboación adulta, segundo o Sergas. Estimándose que padecen Diabete tipo II ao redor de 5.301.314 adultos e 29.000 menores de 15 anos, de tipo I. No caso dos adultos, ao redor dun 43% poderían estar sen diagnosticar e por tanto permanecen sen tratamento. Esta porcentaxe diminúe en Galicia, xa que nun estudo realizado a nivel autonómico determinouse nun 33%, o que segundo o xefe de servizo de Endocrinoloxía, Jose Antonio Mato, reflicte o bo funcionamento na detección primaria que se realiza desde os Centros de Saúde.
Segundo estes estudos, na nosa provincia poderían padecer diabete mais 39.000 persoas, ou o que o mesmo o 14% da poboación maior de 15 anos. A prevalencia aumenta progresivamente coa idade, ata chegar ao 30%, no caso dos maiores de 70, o que en Ourense supón preto de 23.000 persoas afectadas. De todas elas, pese ao aumento dos programas de control e seguimento, ademais dunha maior coordinación entre atención primaria e hospitalaria, considérase que 13.000 poden estar sen diagnosticar na provincia.
Coincidindo coa celebración do Día Mundial da Diabete o Servizo de Endocrinoloxía, en colaboración coas asociacións Anedia (Asociación de Nenas, Nenos e Xente nova con Diabete de Galicia) e a Fundación Diabete Cero (Movemento de pais de nenos con diabete e adultos que loitan pola investigación) instalaron unha mesa informativa, na entrada do edificio Santa María Nai, onde ademais de dar orientación e consello realizáranse probas de glucosa.
Pola mesa informativa pasaron ao redor de 200 persoas e moitas delas realizáronse unha proba de glucemia capilar, que permite medir a presenza de glucosa na sangue, mediante un pequeno pinchazo no dedo. Delas, alomenos unhas cinco persoas deron un resultado que indica a necesidade de completar seu estudo, ben para confirmar un diagnóstico de diabete ou para axustar seu tratamento.
A diabete afecta sen distinción de idade ou sexo, pero é cada día máis frecuente nos países desenvolvidos debido, en gran parte a extensión do sedentarismo e a obesidade, ou sobrepeso, directamente relacionada coa aparición da diabete. Nesta edición o día mundial pon o acento na importancia do apoio familiar e social aos afectados, núcleo de apoio básico que contribúe ao seu mellor control e resultados de saúde.
Os tipos de diabete
Concepción Bande, enfermeira especializada na formación do paciente de diabete, e responsable da escola de pacientes do Servizo de Endocrinoloxía, destaca a importancia do diagnóstico precoz e a prevención, especialmente no caso da diabete tipo II, a forma mais frecuente desta enfermidade, que afecta especialmente ás persoas maiores de 60 anos, pero que se pode dar a partir dos 40, polo que recomenda seguir os consellos dos profesionais de atención primaria, realizando unha analítica de control, especialmente se contan con antecedentes familiares.
A diabete tipo I é típica de nenos e mozos, podendo manterse silente e sin signos ata idade adulta, causando un lento deterioro do control metabólico, que pode afectar gravemente á saúde, causando danos ao corazón, riles, ollos, ou ao sistema nervioso polo que é clave poñerse en tratamento, na actualidade de gran efectividade, permitindo ao paciente levar unha vida saudable e activa.
Desde o punto de vista asistencial, o Servizo de Endocrinoloxía do Hospital Universitario de Ourense, de referencia provincial, diagnostica ao redor de 150 novos casos anuais de de tipo I e sobre 2.000 de tipo II, aos que habería que engadir a todos aqueles pacientes diagnósticados directamente desde Atención Primaria e Pediatría.
A maioría dos pacientes diabéticos, son tipo II, e poden controlar súa enfermidade sen necesidade de insulina, seguindo unha dieta de alimentación saudable e exercicio, e un tratatamento farmacolóxico, sen precisar ao longo da súa vida de inxeccións de insulina.
Para Concepción Bande, que leva anos formando a pacientes para controlar súa enfermidade, a primeira medida para evitar a diabete é evitar o sobrepeso e a obesidade, presente no 80% dos diabéticos tipo II. Para Bande, se queremos evitar ou retrasar o desenvolvemento dunha diabetes é clave levar unha vida sana, cunha alimentación sana e equilibrada, seguindo unha dieta mediterranea, con abundancia de froitas, verduras e peixe e practicando unha actividade física regular.
